بسته‌بندی پایدار (sustainable packaging) یا بسته‌بندی دوستدار محیط‌زیست در حال حاضر به اولویت اصلی صنایع بسته بندی در کشورهای پیشرفته تبدیل شده است. بسته‌بندی پایدار نوعی تلاش برای کاهش اثر زیست محیطی بسته‌بندی است. با وجود پیشرفت‌های زیادی که در زمینه بسته‌بندی انجام شده است تعداد موادی که بتوان به عنوان ماده اولیه بسته‌بندی قابل بازیافت از آن استفاده کرد بسیار محدود است؛ بنابراین رشد و توسعه بسته‌بندی پایدار نیاز به طراحی، مواد اولیه مناسب و برنامه‌ریزی‌های گسترده‌تر دارد. به عنوان مثال برخی از شرکت‌های بزرگ اروپایی مواد طبیعی را که به سرعت به طبیعت برمی‌گردند، جایگزین کاغذ، مقوا و پلاستیک کرده‌اند یا نوعی بسته بندی را طراحی کرده‌اند که قابلیت استفاده‌های دیگر را نیز دارد. هدف دیگر از بسته‌بندی پایدار، کم کردن میزان بسته‌بندی اجناس است زیرا بسته‌بندی، هزینه زیادی برای شرکت‌ها دارد. به عنوان مثال شرکت مک‌دونالد اعلام کرده است تا سال ۲۰۲۵ بسته‌بندی همه محصولاتش قابل بازیافت و تجدید پذیر خواهد بود. برای پاسخ دقیق تر به این سوال که بسته بندی پایدار چیست باید بدانید که به طور کلی بسته‌بندی پایدار یا بسته‌بندی سبز از طرق و رویکردهای مختلفی پیاده‌سازی و رهگیری می‌شود:
- استفاده از مواد قابل بازیافت در ترکیبات بسته‌بندی
- طراحی و ساخت بسته‌بندی‌های قابل استفاده مجدد
- استفاده کمتر از بسته‌بندی
- استفاده از مواد با منابع تجدید پذیر
- تولید زباله کمتر
در این مقاله از کارینا کارتن این موارد را بررسی خواهیم کرد.
![بسته بندی پایدار چیست]()
اهمیت بسته بندی پایدار یا بسته بندی سبز چیست؟
برای پاسخ عمیق تر به این سؤال که بسته بندی پایدار چیست بررسی اهمیت آن می تواند راهگشا باشد. اهمیت بسته بندی پایدار یا بسته بندی سبز در اهداف این نوع بسته‌بندی نهفته است. امروزه تعداد بیشتری از افراد به محیط‌زیست اهمیت می‌دهند. استفاده شرکت‌های بزرگ و معروف از بسته‌بندی سبز علاوه بر جلب رضایت مشتری، باعث جلب حمایت‌های دولتی از این شرکت‌ها می‌شود. از دیگر مزایای استفاده از بسته‌بندی پایدار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ منابع طبیعی کره زمین: استفاده از بسته‌بندی پایدار باعث حفظ منابع طبیعی زمین برای نسل‌های بعدی می‌شود زیرا برای ساخت بسته‌بندی پایدار یا بسته‌بندی سبز از مواد بازیافتی استفاده می‌شود که باعث تولید کربن کمتر و مصرف کمتر منابع طبیعی می‌شود.
- سلامتی و ایمنی انسان: کارگرانی که در کارخانه‌های تولید استایروفوم (مواد موجود در بسته‌بندی) کار می‌کنند اکثراً با مشکلاتی مانند سوزش پوست، چشم و بیماری‌های تنفسی و سردرد روبه‌رو می‌شوند. PET یا بطری پلاستیکی باعث بیماری افسردگی، خستگی و نارسایی کلیه می‌شود چرا که BPA که نوعی ماده پلاستیکی است در ساخت انواع بطری آب نوزادان، وسایل پزشکی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات نشان می‌دهد این ماده باعث بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، سقط جنین، سرطان سینه، پروستات و اختلالات روانی می‌شود.
این در حالی است که استفاده از جعبه‌ها و ظروف یک‌بارمصرف که از ضایعات کشاورزی مثل ساقه برنج و ذرت ساخته شده‌اند مواد سمی کمتری را وارد بدن انسان می‌کند. با استفاده از بسته‌بندی پایدار یا سبز، هم کارگران و هم مصرف‌کنندگان زندگی سالم‌تری خواهند داشت.
- رونق کسب و کار: استفاده شرکت‌ها و کارخانه‌ها از بسته بندی پایدار باعث رضایت مشتری، کاهش هزینه‌های بسته بندی و جلب حمایت‌های دولتی می‌شود.
بیشتر بخوانید :
![اهمیت بسته بندی پایدار یا بسته بندی سبز چیست؟]()
بسته بندی پایدار چگونه به مواد غذایی کمک می‌کند؟
اینکه بسته بندی پایدار چیست، در حوزه مواد غذایی قابلیت توضیح و عینیت بیشتری دارد. بسته‌بندی پایدار یا سبز اخیراً برای بسته‌بندی مواد غذایی مورد توجه قرارگرفته است. محققین تخمین می‌زنند که در کشورهای توسعه‌یافته بیش از ۶۶ درصد زباله‌های بسته‌بندی برای مواد غذایی است. آلودگی زمین، آلودگی هوا و آلودگی آب‌ها در نتیجه استفاده زیاد از بسته‌بندی‌ها ایجادشده است. پلاستیک نیز که در بسته‌بندی‌ها به مقدار زیاد استفاده می‌شود به یکی از معضل‌های زیست‌محیطی تبدیل‌شده است. از طرف دیگر با افزایش جمعیت کره زمین و تقاضا برای مواد غذایی، میزان آلودگی محیط‌زیست با بسته‌بندی‌ها افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که روند تولید بسته‌بندی پایدار برای مواد غذایی کند است. استفاده از بسته‌بندی پایدار برای مواد غذایی در حال حاضر به یکی از مطالبات مشتریان تبدیل‌شده است. در کشورهای توسعه‌یافته اکثر مردم نگران تأثیر مخرب مواد بسته‌بندی روی محیط‌زیست هستند و علاقه دارند از بسته‌بندی‌های سبز استفاده کنند. اینکه بسته بندی پایدار چگونه به مواد غذایی کمک می‌کند، در موارد زیر عینتی بیشتری پیدا کرده است:
1-مقدار مواد بسته‌بندی را کاهش می‌دهد: کاهش مقدار مواد بسته‌بندی و طراحی یک بسته‌بندی مینی مال و سبک، علاوه بر اینکه باعث کاهش هزینه‌های تولید و راحتی حمل‌ونقل می‌شود باعث حرکت مثبت شرکت‌ها به‌سوی بسته‌بندی پایدار می‌شود.
2- بازیافت بسته‌بندی مواد غذایی ساده می‌شود: بازیافت بسته‌بندی مواد غذایی به علت باقی ماندن غذا روی آن‌ها کاری دشوار است؛ اما در صورتی که از مواد قابل بازیافت و طبیعی برای بسته‌بندی استفاده شود به آسانی می‌توان آن را به کمپوست طبیعی یا صنعتی تبدیل کرد. این کمپوست ها مورد استفاده کشاورزان نیز قرار می‌گیرند.
3- بسته‌بندی مواد غذایی قابل‌استفاده مجدد باشد: استفاده از بسته‌بندی‌های مقاوم که قابل‌استفاده مجدد باشد باعث کاهش زباله و کاهش هزینه‌های استفاده از ظروف یک‌بارمصرف می‌شود.
بیشتر بخوانید : طراحی و خرید کارتن زعفران
![بسته بندی پایدار چگونه به مواد غذایی کمک می‌کند؟]()
چه موادی در بسته بندی پایدار به کار می‌رود؟
ممکن است بپرسید که چه موادی در بسته بندی پایدار به کار می‌رود؟ باید بدانید که برای ساخت بسته‌بندی پایدار از چند دسته مواد استفاده می‌شود که دو مورد از مهمترین موارد را در ادامه می بینیم:
1- مواد با قابلیت استفاده مجدد: با توجه به گرم شدن کره زمین و کمبود منابع طبیعی، تولیدکنندگان به دنبال تولید بسته‌بندی‌هایی هستند که قابل بازیافت و استفاده مجدد باشند. این مواد شامل مواد پلاستیکی باکیفیت بالا هستند که قابل‌استفاده مجدد هستند. مواد پلاستیکی باکیفیت بالا که در ساخت بسته بندی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر است:
- HDPE HDPE (پلی‌اتیلن دانسیته بالا)
- LDPE LDPE (پلی‌اتیلن دانسیته پایین)
- PET (پلی استر)
- RPET RPET (پلی استر بازیافتی)
- PP (پلی‌پروپیلن)
- PS PS (پلی استایرن)
بیشتر بخوانید : طراحی و خرید عمده کارتن خرما
![چه موادی در بسته بندی پایدار به کار می‌رود؟]()
2- جایگزین‌های پلاستیک: بیوپلاستیک ها و فیبر-کامپوزیت ها ازجمله مواد جدیدی هستند که در بسیاری موارد جایگزین مواد پلاستیکی در بسته‌بندی پایدار شده‌اند. برای مثال برخی از فیبرها در دمای سرد مقاومت کمتری از خود نشان داده و شکننده هستند. برخی از این مواد عبارت هستند از:
- Polylactide Acid (PLA) Plastic: نوعی پلاستیک شفاف که از مواد طبیعی مانند نشاسته ذرت ساخته می‌شود.
- Bagasse – Sugar Cane Pulp: این ماده از شیره نیشکر ساخته می‌شود و رنگ طبیعی عاجی دارد.
- Palm Fiber: بعد از روغن‌گیری از درخت خرما، فیبر باقی‌مانده آن برای تولید بسته‌بندی‌های طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده برای تولید ظروف یک‌بارمصرف مناسب است.
- Biomass Fiber Composite – AgroResin: این ماده نیز ریشه طبیعی داشته و از مواد تجزیه‌پذیر ساخته شده است که می‌توان از آن به‌عنوان کود کشاورزی استفاده کرد. این ماده برای ساخت ظروف یک‌بارمصرف استفاده می‌شود.
- : Reed Fiber – a Japanese Innovation این فیبرها از نوعی نی که در ساحل به مقدار زیاد رشد می‌کنند ساخته شده است. این نی ارزش غذایی نداشته و برای تولید ظروف یک‌بارمصرف مناسب هستند.
- PlasTerra – Biodegradable Plastic: نوعی پلاستیک است که از نشاسته ذرت و دیگر فیبرهای طبیعی ساخته شده است.