از آغاز تمدن بشری، انسان‌ها هر غذایی را که پیدا می‌کردند همان‌جا مصرف می‌کردند و نیاز به بسته‌بندی مواد غذایی احساس نمی‌شد. کالا نیز شرایط مشابهی داشت و نیازی به بسته‌بندی کالا و دیگر اجناس وجود نداشت. با صنعتی شدن کشورها و گسترش صنایع مختلف، انواع فلزات، شیشه، کاغذ و مقوا برای بسته‌بندی مورد استفاده قرار گرفتند. با اختراع پلاستیک، این ماده نسبتاً ارزان به مرور جای خود را در صنعت بسته‌بندی باز کرد و امروزه برای بسته‌بندی مواد غذایی و کالاهای زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آگاهی از تاریخچه بسته‌بندی به فعالان این صنعت کمک می‌کند تا روش‌های آزموده شده را دوباره تکرار نکند و همواره به سمت بهبود بهره‌وری در این حوزه حرکت کنند. در این مطلب ار کارینا کارتن با ما باشید تا در مورد تاریخچه بسته‌بندی در ایران و جهان بیشتر بدانید.
تاریخچه بسته‌بندی در جهان
تاریخچه بسته‌بندی در جهان و استفاده از بسته‌بندی‌های جدید به حدود به سال ۱۸۲۳ میلادی بر می‌گردد. در این سال پیتر دیورند انگلیسی اولین قوطی فلزی را برای بسته‌بندی ساخت. قوطی‌های سه‌تکه و دولایه از سال ۱۹۰۰ طراحی و مورد استفاده قرارگرفته‌اند. طبق شواهد باستان‌شناسی چوب و شیشه از حدود 5 هزار سال قبل برای بسته‌بندی استفاده شده‌اند اما شکل امروزی و مدرن آن‌ها در قرن نوزده ساخته شده است. کاغذ و مقوا نیز از سال ۱۹۰۰ وارد صنعت بسته‌بندی شدند.
- بسته‌بندی پلاستیکی: با اختراع پلاستیک و قیمت مقرون‌به‌صرفه آن کم‌کم انواع بسته‌بندی‌های پلاستیکی برای انواع مواد غذایی و کالا مورد استفاده قرار گرفت. استفاده زیاد از پلاستیک در بسته‌بندی به جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. در سال‌های جنگ به مقدار فراوان پلی‌اتیلن ساخته شد و به وفور در صنعت بسته‌بندی مورد استفاده قرار گرفت. پلاستیک ابتدا جایگزین کاغذ مومی در بسته‌بندی نان شد. بسته‌بندی‌های پلاستیکی از سال ۱۹۷۰ رواج بسیار زیادی پیدا کرد. بعد از آن نیز انواع شیشه، فلز، کاغذ و مقوا برای ساخت انواع بسته‌بندی رایج شد. قبل از ساخت این مواد به شکل جدید بسته‌بندی برای حمل نقل و ذخیره کاربرد داشت اما با طراحی بسته‌بندی‌های جدید، تبدیل به یکی از ابزارهای مهم بازاریابی شد.
- بسته‌بندی شیشه‌ای: بسته‌بندی شیشه‌ای از تاریخ مصر باستان وجود داشته است؛ اما در دنیای امروزی با اختراع دستگاه تولید شیشه دوار در سال ۱۸۸۹ تحول بزرگی اتفاق افتاد و شیشه یکی از ارکان اصلی بسته‌بندی مواد غذایی شد. از دهه ۱۹۷۰ میلادی نیز شیشه برای بسته‌بندی مواد با ارزش مورد استفاده قرار گرفته و امروزه نیز به شکل گسترده‌ای کاربرد دارد.
- بسته‌بندی قوطی فلزی: قوطی‌های فلزی از طلا و نقره از زمان باستان برای بسته‌بندی مورداستفاده قرار می‌گرفتند. قوطی‌های فلزی به شکل امروزی نیز از زمان ناپلئون بناپارت طراحی و ساخته شدند. اولین جعبه فلزی برای بسته‌بندی در سال ۱۸۶۶ در آمریکا ساخته شد. در سال ۱۹۱۰ با گسترش فروشگاه‌های بزرگ استفاده از جعبه‌های فویل آلومینیوم رایج شد. کنسرو آلومینیومی نیز در سال ۱۹۵۹ به بازار آمد. قوطی‌های فلزی مراحل زیادی را برای تکامل تا به امروز پشت سر گذاشته‌اند و امروزه با امکانات زیادی برای استفاده راحت‌تر ساخته می‌شوند.
- بسته‌بندی‌های کاغذی: اولین جعبه‌های تجاری کاغذی در سال ۱۸۱۷ میلادی و اولین مقوای راه‌راه در سال ۱۸۵۰ اختراع شدند. بسته‌بندی‌های کاغذی جایگزین جعبه‌های چوبی شدند و در قرن بیستم بسته‌بندی‌های کاغذی با طراحی‌های مدرن به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفتند.
برای طراحی کارتن و چاپ کارتن مد نظر خود با ما در تماس باشید. ۰۲۱۶۵۴۲۰۲۱۰
تاریخچه بسته‌بندی در جهان و ایران با ورود فناوری‌های جدید و ساخت بسته‌بندی‌های مدرن متحول شده است. امروزه بسته‌بندی‌ها با وزن کم و قیمت مناسب، هزینه تولید محصولات را کاهش داده و نقش مهمی در بازاریابی دارند.
![تاریخچه بسته‌بندی در جهان]()
تاریخچه بسته‌بندی در ایران
بسته‌بندی در ایران کمتر از یک قرن سابقه دارد. این در حالی است که صنعت بسته‌بندی در اروپا بیش از دو قرن سابقه دارد و این صنعت یکی از مهم‌ترین منابع درآمد این کشورها از صادرات است. تاریخچه بسته‌بندی در ایران به سال ۱۳۰۹ شمسی و زمانی برمی‌گردد. اولین کارخانه کاغذسازی در ایران نیز در سال ۱۳۲۸ در کهریزک تهران تأسیس شد. این کارخانه با استفاده از کاغذ باطله، کاغذ و مقوا تولید کرد و بعد از آن تعداد زیادی واحد تولید کارتن و مقوا برای بسته‌بندی در سراسر کشور راه‌اندازی شد. در سال ۱۳۳۰ اولین قوطی فلزی برای بسته‌بندی روغن نباتی در ایران ساخته شد. در سال ۱۳۴۴ نیز سیستم لاک زنی خودکار که در صنعت بسته‌بندی کاربرد دارد در ایران راه‌اندازی شد. کارخانه چوب چوکا هم یکی از کارخانه‌های مدرن در صنعت بسته‌بندی بود که در سال ۱۳۴۹ با استفاده خمیرهای وارداتی و خمیرهای داخلی کاغذهای کرافت و بسته‌بندی را تولید کرد.
در گذشته‌های نه‌چندان دور بسته‌بندی در ایران به شکل امروزی رواج چندانی نداشت. مواد غذایی، اجناس و دیگر کالاها توسط بشکه‌ها، گونی، جعبه‌های چوبی و ... جابه‌جا می‌شدند. اغلب مواد غذایی تولید داخل به صورت فله در بازار توزیع شده و بسته‌بندی به شکل امروزی نبود. کیسه‌های پلاستیکی و بسته‌بندی بهداشتی برای مواد غذایی وجود نداشته و پاکت‌های کاغذی مورد استفاده قرار می‌گرفت. با تأسیس کارخانه‌های قوطی سازی، کاغذسازی و پلاستیک‌سازی به تدریج کارگاه‌های تولید انواع بسته‌بندی در ایران راه‌اندازی شد و بسته‌بندی به شکل امروزی در ایران شکل گرفت.
در حال حاضر کارخانه‌های بسته‌بندی زیادی در زمینه‌های مختلف در ایران فعالیت می‌کنند:
- کارخانه یا واحد تولیدی کارتن
- کارخانه‌های چاپ و بسته‌بندی برای مواد غذایی و اجناس مختلف
- کارخانه‌های تولید ماشین‌آلات بسته‌بندی و دستگاه‌های بسته‌بندی
- کارگاه‌ها و واحدهای تولید جعبه‌های بسته‌بندی
- واحدهای تولیدی بسته‌بندی پلاستیکی
- تولیدکنندگان ظروف و قوطی فلزی
- تولیدکنندگان ظروف شیشه‌ای مخصوص بسته‌بندی
وضعیت جغرافیایی کارگاه‌ها و شرکت‌های بسته‌بندی در ایران
اکثر تولیدکنندگان و کارگاه‌های بسته‌بندی ایران در استان تهران مستقر هستند. همچنین تعداد قابل توجهی از واحدهای تولیدی حد فاصل تهران تا قزوین و رشت واقع شده‌اند. با توجه به اینکه در مناطق جنوبی کشور محصولات کشاورزی زیادی تولید می‌شود نیاز به وجود واحدهای تولید بسته‌بندی در این مناطق بیشتر احساس می‌شود. البته مناطق شمالی ایران و شهرهایی مانند آذربایجان، شهرهای ساحلی و خراسان شمالی نیز در زمینه تولید انواع بسته‌بندی رشد خوبی داشته‌اند. به عنوان مثال بسته‌بندی زعفران در خراسان شمالی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. بخش شمال غربی کشور به علت هم‌جواری با کشور ترکیه و افزایش میزان صادرات در سال‌های اخیر پیشرفت خوبی در زمینه بسته‌بندی داشته است این در حالی است که مناطق موجود در جنوب شرقی کشور فعالیت چندانی در زمینه بسته‌بندی ندارند.
بیشتر بخوانید :
![تاریخچه بسته‌بندی در ایران]()
تاریخچه بسته‌بندی مواد غذایی در ایران
تاریخچه بسته‌بندی مواد غذایی در ایران به شکل امروزی هم‌زمان با تأسیس اولین کارخانه‌های تولید شیشه، پلاستیک و قوطی‌های فلزی شکل گرفته است.
طبق شواهد موجود اولین کارخانه ساخت پلاستیک و ظروف پلاستیکی در ایران در سال ۱۳۳۷ تأسیس شده است. شرکت پلاسکو توسط حبیب القانیان تأسیس شد و به تدریج تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین شرکت‌های تولید پلاستیک در ایران گردید. به تدریج انواع کارخانه‌ها تزریق پلاستیک، ساخت پت و بطری‌های پلاستیک در ایران گسترش پیدا کرد. از آنجایی که ماده اولیه ساخت پلاستیک از نفت و فرآورده‌های پتروشیمی است مواد اولیه آن به وفور در ایران وجود داشته و صنایع پلاستیکی ایران کیفیت بالایی داشتند. نایلون نیز یکی از انواع پلاستیک است که در بسته‌بندی صنایع غذایی کاربرد زیادی دارد.
شیشه هم یکی از عناصری است که از گذشته‌های دور در ایران مورد استفاده قرار گرفته است؛ اما تولید شیشه به شکل امروزی و صنعتی و کاربرد آن در بسته‌بندی صنایع غذایی در ایران، با افتتاح کارخانه شیشه قزوین و شیشه آبگینه در سال ۱۳۳۳ شروع شد. ساخت شیشه و بلور در ایران بدون نیاز به ورود مواد اولیه از خارج از کشور انجام می‌شود. انواع شیشه برای بسته‌بندی مربا، ترشی، رب، انواع چاشنی، سس و دیگر مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اولین خط تولید قوطی در ایران به معنای امروزی مربوط به شرکت روغن نباتی قو است. بعد از آن شرکت بسته‌بندی ایران توسط آقای لاجوردی در سال ۱۳۴۲ افتتاح شد که تولید انواع قوطی روغن و کنسرو را انجام می‌داد. در آن زمان این کارخانه تنها قادر به تولید ۴ قوطی در روز بود که به تدریج با پیشرفت در صنایع قوطی سازی، تولیدات آن‌ها به هزاران قوطی در سال رسید. بعد از انقلاب با افزایش جمعیت و گسترش شهرهای ایران، صنعت قوطی سازی تغییرات زیادی کرد و شرکت‌های دیگری از جمله صنایع بسته‌بندی گسترش، تبریز، مهر آذر، زاگرس و ... راه‌اندازی شد. این کارخانه‌ها صرفاً به تولید قوطی برای بسته‌بندی مواد غذایی مشغول شدند.
اولین کارخانه ساخت کارتن برای بسته‌بندی مواد غذایی هم، کارخانه چوب و کاغذسازی ایران است که با استفاده از خمیرهای وارداتی و خمیرهای داخلی انواع کاغذ کرافت و بسته‌بندی را می‌ساخت.
برای آشنایی و سفارش کارتن مدل تلسکوپی بر روی لینک کلیک نمائید.
![تاریخچه بسته‌بندی مواد غذایی در ایران]()